تغذیه صحیح در دوران شیردهی
به گزارش اخبار مشروح، شیردهی دورانی خاطره انگیز برای مادر است و همه سختی ها و شیرینی هایش در فکر مادر به خوبی نقش می بندد. مادر و کودک عاشق و نیازمند یکدیگرند و مادر فداکارانه آنچه را در روح و جسمش دارد به کودک می بخشد و برای آنکه بتواند با سلامت کامل و خاطره یی خوش این دوران را به انتها برساند. باید بداند که چگونه نیازهایش را تأمین کند.
تغذیه صحیح در دوران شیردهی
نویسنده:نیره محمد دخت پرچمی
شیردهی دورانی خاطره انگیز برای مادر است و همه سختی ها و شیرینی هایش در فکر مادر به خوبی نقش می بندد. مادر و کودک عاشق و احتیاجمند یکدیگرند و مادر فداکارانه آنچه را در روح و جسمش دارد به کودک می بخشد و برای آنکه بتواند با سلامت کامل و خاطره یی خوش این دوران را به سرانجام برساند. باید بداند که چگونه احتیاجهایش را تأمین کند.
چرا شیر مادر بهتر است؟
پژوهش های اجرا شده در سی سال اخیر نشان می دهد، برترین و کامل ترین غذا برای کودک تا سن چهار تا شش ماهگی فقط شیر مادر است، چون شیر مادر از شیرهای دیگر مغذی تر و همواره استریل است. بیش از سیصد نوع عامل ضد میکروبی در شیر مادر وجود دارد که مانع بروز بیماری در کودک خواهد شد. از اینرو اندازه شیوع اسهال در بچه هایی که شیر مادر می خورند، سه تا چهارده بار کمتر از بچه ها شیرخشکی است و به علت وجود همین عوامل ضد میکروبی، نوزاد خیلی کمتربه عفونت تنفسی، عفونت ادراری و عفونت گوش میانی مبتلا می گردد.شیر مادر کمترایجاد حساسیت می نماید در خانواده هایی که یکی از اعضاء مبتلا به حساسیت هستند، حتماً باید کودک با شیر مادر تغذیه گردد. کودکی که شیر مادر می خورد نه زیادی چاق و پفکی می گردد و نه لاغر می ماند، چون کلیه ی احتیاجهای کودک با شیر مادر تأمین خواهد شد. مثلا اگر نوزادی زودتر از موعد به جهان آید شیر مادرش با شیر مادری که نوزادش به موقع به جهان آمده تفاوت زیادی دارد و احتیاجهای کودک را برای رشد بیشتر تأمین خواهد نمود. یک نکته ی جالب در خصوص شیر مادراین است که شیری که کودک در دقایق اول می مکد، حاوی پروتئین بیشتر و چربی کمتری است و با ادامه ی شیر خوردن به مرور چربی شیر زیادتر می گردد. این مسأله باعث می گردد که کودک در زمان لازم احساس سیری کند. مادر باید توجه داشته باشد که نوزاد را زود از سینه جدا نکند تا کودک با چربی دقایق آخر شیردهی، وزن گیری بهتری داشته باشد. مکیدن سینه باعث رشد فک و دندان های کودک می گردد و تماس نزدیک مادر و نوزاد افزایش مهر و محبت آنها را در پی دارد.
احتیاجهای غذایی مادر در دوران شیر دهی
در دوران بارداری، جنین بسیاری از ذخایر بدن مادر را مصرف می نماید و اگر مادر در دوران شیردهی تغذیه ی نامناسبی داشته باشد، به مرور خصوصاً با زایمان های مکرر قوایش تحلیل می رود، استخوان هایش پوک می گردد، ریزش مو پیدا می نماید و گاهی از ترس اینکه این عوارض پیش آید آن قدر پرخوری می نماید که وزنش بالا می رود و بازگشت به وزن پیش از بارداری بسیار مشکل خواهد شد؛ پس مادر باید دقیقا بداند که چه اندازه انرژی و مواد مغذی احتیاج دارد.املاح
برترین املاح کلسیم و آهن هستند که اگرمادر مشکل کم خونی داشته باشد یا در معرض کم خونی قرار بگیرد، مصرف قرص فروسولفات برای او لازم است. برای تأمین کلسیم، مادر باید در روز سه تا چهار لیوان شیرکم چربی و سبزیجات برگ سبز مثل اسفناج، نعناع، جعفری، کرفس، و کلم و هم مغز بادام و بادام زمینی مصرف کند. پس خیلی خوب است که مادر شیرده هفته یی یک بار خورش کرفس بخورد و هر روز چند عدد بادام و بادام زمینی میل کند. بهتر است مادرانی که کم خونی دارند، هتفه یی یک بار جگر بخورند ودر طول روز حتما یک عدد تخم مرغ و مقداری گوشت قرمز میل نمایند. گردو هم برای این مادران مفید است.ویتامین ها
برای تأمین ویتامین های لازم، مادر حتما به پنج تا شش لیوان سبزیجات تازه به صورت سالاد، سبزی خوردن یا پخته شده در غذا احتیاج دارد و بایستی هر روز چهار تا پنج عدد میوه مصرف کند.چربی ها
در شیر مادر یک سری چربی های غیر اشباع موجود است که در غدد پستان ساخته نمی شوند و باید به وسیله غذا تأمین شوند. پس بهتراست مادر هفته یی یک بار ماهی مصرف کند و از روغن زیتون در سالادش استفاده کند.انرژی
مادر برای تهیه ی شیر پانصد کالری انرژی اضافه بر احتیاج بدنش لازم دارد. به عبارتی اگر پیش از بارداری دو هزارکالری انرژی در روز احتیاج او را تأمین می نموده، در شیردهی 2500 کالری انرژی لازم دارد. علاوه بر این پانصد کالری مقداری انرژی هم ازچربی های ذخیره شده در دوران بارداری تأمین می گردد که این مسأله باعث می گردد، اگر مادر بر اساس مقادیر خواسته شده در این دوران غذا مصرف کند به مرور هر ماه نیم کیلو لاغر گردد (چاقی دوران بارداری رفع خواهد شد). بر اساس اندازه انرژی لازم در دوران شیردهی، غذاهای تأمین نماینده ی آن هم داده می شوند.پروتئین
در دوران شیردهی هم مادر به پروتئین فقط پانزده گرم اضافه می گردد. از این رو کل پروتئین مورد احتیاج حدود 65 تا هفتاد گرم در روز است. این اندازه پروتئین با مصرف سه لیوان شیر در روز، یک عدد تخم مرغ و 180 تا سیصدگرم گوشت و حبوبات تأمین می گردد.آب
مادردر روز به شش تا هشت لیوان آب یا آب میوه احتیاج دارد.نمونه ی یک رژیم غذایی مناسب برای یک مادر شیرده در ذیل آورده شده است.
صبحانه: نان سبوس دار: سه برش، پنیر: سی گرم، کره: دو قاشق مرباخوری، عسل یا مربا: دو قاشق مرباخوری، شیر کم چربی : یک لیوان. ساعت ده صبح ؛ میوه : یک عدد، چای و کیک
نهار؛ لوبیا پلو با سالاد شیرازی، گوشت : 120 گرم، کته : پانزده قاشق غذاخوری، لوبیا سبز پخته : یک دوم لیوان، روغن مایع : دو قاشق مرباخوری، ماست کم چربی : یک لیوان، خیار : یک عدد، گوجه : یک عدد، پیاز : یک عدد به همراه آبلیمو وروغن زیتون.
عصرانه؛ میوه : دو عدد نان : دو برش، پنیر : سی گرم، گردو : دو مغز کامل.
شام؛ کوکوی سبزی با ماست، تخم مرغ : یک عدد، سبزی خام : دو لیوان، نان : دو برش، روغن مایع : دو قاشق غذاخوری، ماست کم چربی : یک لیوان
پیش از خواب؛ شیر کم چربی : یک لیوان، عسل : یک قاشق غذاخوری.
این رژیم حاوی 2700 کالری انرژی، 344 گرم کربوهیدرات، 97 گرم پروتئین و 88 گرم چربی است.
تحقیقات اخیر نشان داده بچه هایی که با شیر مادر تغذیه شده اند، کمتر از بچه هایی که شیر گاو استفاده نموده اند، به بیماری دیابت نوجوانی (یا دیابت وابسته به انسولین) و بیماری MS مبتلا می شوند و این خبر اهمیت شیر مادر را نشان می دهد.
مواد غذایی غیر مجاز برای مادران شیرده
1 ـ دم نموده های گیاهی؛ گاهی دم نموده های گیاهی مثل چای نعناع و گل گاوزبان موجب بروز اثرات جانبی مثل تهوع و استفراغ در مادر شده و ترکیبات این نوشیدنی ها وارد شیر می گردد و امکان دارد همین اثرات در نوزاد هم بروز کند.2 ـ کافئین ؛ کافئین وارد شیر مادر شده و موجب تحریک پذیری نوزاد می گردد. بنابراین توصیه می گردد مادر شیرده کمتر از دو لیوان در روز قهوه و کوکا مصرف کند. شکلات و کاکائو هم دارای تئوبرومید هستند که مانند کافئین محرک بوده و بهتر است مصرف شان محدود گردد.
3ـ قندمصنوعی؛ اثر قندهای بدون کالری و محصولات شیرین وبدون قند بر نوزاد نامشخص است؛ پس بهتر است مصرف این مواد در شیردهی محدود گردد.
4 ـ ادویه جات زیاد؛ مصرف زیاد ادویه طعم شیر مادر را عوض می نماید، پس بهتر است در دوران شیردهی کمتر ادویه مصرف گردد.
منبع:نشریه 7روز زندگی، شماره100.
/ج
منبع: راسخون