منابع آبی ایران به کشور های همجوار می رود! - اخبار مشروح

به گزارش ایسنا، کارست پدیده ای در پوسته زمین است که آثار آن به صورت اشکال مختلف از قبیل حفره ها و غارها، در سطح و در زیر سطح زمین وجود دارد. علت ایجاد آن به وجود شکستگی ها و قابلیت انحلال توده سنگ مربوط می گردد که در نتیجه آن یک سیستم آب زیرزمینی می تواند شکل بگیرد.

بیش از 11 درصد از سطح کل کشور متشکل از واحد های سنگی کربناته است که این سنگ ها در اثر درز و شکاف و انحلال در طول زمان زمین شناسی دارای فضا های خالی و حفره هایی می شوند که به این پدیده کارست و به آبی که درون این سنگ ها جمع می گردد، آب کارستی یا آب های ژرف می گویند.

بیش از 25 درصد جمعیت دنیا یا مستقیماً بر روی منطقه ها کارستی زندگی و یا آب شرب مورد احتیاج خود را از منابع کارستی تأمین می نمایند که برخلاف مقدار دارایی آب های سطحی، ایران و کشور های دیگر مانند چین، امریکا، اتریش و صربستان جزو کشور های بسیار مستعد از لحاظ پتانسیل آب های کارستی هستند.

بسیاری از کشور های دارای آب کارست، 30 تا 40 درصد از مصارف آب شرب خود را از آب های کارستی تأمین می نمایند که از مزایای استفاده از آب های کارستی به اسم آب شرب می توان به کاهش افت تراز آب در آبخوان ها و دستیابی به آب های تجدیدپذیر باکیفیت مناسب از نظر شیمیایی اشاره نمود.

با توجه به اهمیت این منابع آبی سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور مطالعات کارستی را با استفاده از روش های نوین ژئوفیزیکی در دستور کار قرار داد، ولی به گفته رییس این سازمان به علت کم کاری ها، این مطالعات به نتایجی نرسید و در صورتی که این طرح اجرایی می شد، کشور قادر بود آب کلانشهر مشهد را به وسیله آب های کارستی تامین کند.

وی حتی از مهاجرت این آب که عمدتاً در مرز های کشور مستقر هستند، به سایر کشور های همجوار خبر می دهد.

منابع حیات بخشی که از کشور مهاجرت می نمایند

دکتر علیرضا شهیدی، با اشاره به منابع آب های کارستی در کشور، اظهار کرد: بر اساس مصوبه شورای عالی آب، وظیفه شناسایی آب های کارستی بر عهده سازمان زمین شناسی است و بر این اساس ما در این سازمان اقدام به انتشار اطلس ملی منطقه ها مستعد آب کارستی کردیم.

وی اضافه نمود: با توجه به تغییر اقلیم و خشکسالی که در چند سال اخیر در حال رخ دادن است، آب کارست به اسم آب غیر متعارف که دارای کیفیت بسیار بالایی است، می تواند جایگزین گردد.

شهیدی با اشاره به مطالعات اجرا شده در زمینه آب کارستی منطقه کپه داغ، یادآور شد: اگر این مطالعات به نتیجه می رسید، بخش اعظمی از آب مشهد را می توانستیم تامین کنیم، ولی متاسفانه به علت کم کاری هایی که انجام می گردد و یکی از آن ها شاید از طرف سازمان زمین شناسی باشد، آب های کارستی که به ویژه در منطقه ها مرزی هستند، متاسفانه به کشور های همجوار می فرایند.

به گفته وی در بالای منطقه کپه داغ، کشور ترکمنستان واقع شده است و آب کارستی موجود در ایران از این منطقه خارج و وارد ترکمستان می گردد.

رییس سازمان زمین شناسی نمونه دیگر این فرایند را در منطقه سراوان استان سیستان و بلوچستان دانست و اظهار کرد: این منطقه یک منطقه پر آب است و علی رغم آنکه ما احتیاج مبرم به این آب ها داریم، آب کارستی این منطقه به سمت پاکستان مهاجرت می نماید.

شهیدی خاطر نشان کرد: با توجه به اینکه آب های کارستی دارای کیفیت بالایی هستند، نباید به هیچ اسم برای امور کشاورزی مصرف شوند و تنها برای آب شرب باید از آن ها بهره برداری کرد.

وی با تاکید بر اینکه در بسیاری از شهر های کشور از این منابع استفاده می گردد، گفت: منابع آب کارستی در بعضی از شهر های کشور به صورت چشمه در حال خارج شدن در سطح زمین است. مقدار آبدهی این چشمه ها بستگی به مقدار بارندگی دارد.

رییس سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی با بیان اینکه مزیت این آب ها این است که اگر پر بارانی باشد، آب این چشمه ها زیاد است و اگر نزولات کم گردد این چشمه ها کم آب می شوند، ادامه داد: منابع آب کارستی بر خلاف آب های زیر زمینی قابل احیا است، ولی آبی که ما از آبرفت خارج می کنیم، متاسفانه با توجه به اینکه مقدار ورودی و خروجی آب به داخل زمین نسبت مناسبی ندارد و خروجی بیشتر از ورودی آب است، موجب می گردد که سطح آب های زیر زمینی روز به روز کاهش یابد؛ از این رو بسیاری از آبخوان ها در معرض از بین رفتن قرار دارند و پدیده فرونشست که نتیجه آن است، پدیده غالبی است که در بیشتر دشت های کشور با آن روبرو هستیم.

شهیدی در پاسخ به این سوال که آیا برداشت بی رویه آب های کارستی همچون برداشت بی رویه آب از آبخوان های زیر زمینی، پدیده فرونشست مضاعفی را ایجاد خواهد نمود یا نه، شرح داد: با توجه به این که آب های کارستی بیشتر در سنگ های آهکی و کوه وجود دارند، اگر برداشت بی رویه آب صورت گیرد در نهایت خشک می گردد، ولی با بارندگی آب به وسیله منافذ به حفرات موجود در کوه ها وارد می گردد و مجددا این منابع آبی احیا خواهند شد.

وی ادامه داد:، ولی در آبرفت ها این گونه نیست؛ چرا که با خارج کردن آب از زیر زمین در واقع آب از میان ذرات خاک خارج می گردد و در نتیجه لایه های بالایی بر لایه های زیرین خاک قرار می گیرند و در این صورت آبخوان از بین می فرایند و قابل احیا نیستند.