اینترنت ماهواره ای استارلینک؛ گام بزرگ بشر در عصر مدرن - اخبار مشروح

هدف شرکت اسپیس ایکس این است که طی چند سال آینده عمده افراد جهان به اینترنت دسترسی پیدا کند. عمدتا افرادی که در مناطق دور افتاده زندگی می نمایند یا به هر دلیلی برای دسترسی به جهان وب مشکل دارند از جمله مشتریان اصلی این پروژه مشهور هستند.

پروژه اینترنت ماهواره ایاستارلینک به طور رسمی در سال 2015 اعلام شد. این پروژه ایده اصلی میلیاردر علاقه مند به فضا ایلان ماسک است. هدف آن فراهم کردن پوشش گسترده اینترنت با پرتاب هزاران ماهواره کوچک به مدار نزدیک زمین است. این پروژه می تواند انقلابی در دسترسی به اینترنت پرسرعت در سراسر جهان ایجاد کند. با اتمام آن بسیاری از افراد جهان خواهند توانست با کمترین تأخیر و به راحتی به اینترنت دسترسی پیدا نمایند.

دسترسی به اینترنت استارلینک به وسیله دیش های ماهواره ای که انتظار می رود بین 200 تا 300 دلار هزینه داشته باشد در دسترس افراد عادی قرار خواهد گرفت. نصب آنها به دانش فنی خاصی احتیاج ندارد و دیش به طور اتوماتیک جهت خود را براساس مجموعه ای از موتورهای نصب شده در زیر دیش تنظیم می نماید.

جزئیات پروژه استارلینک

ماهواره های استارلینک بخشی از برنامه اسپیس ایکس برای سرویس جدید و پرسرعت اینترنت هستند. این طرح در اوایل سال 2015 با درخواست ایلان ماسک مدیرعامل این شرکت از کمیته ارتباطات فدرال مبنی بر اجازه آزمایش ایده خود برای تأسیس یک پهنای باند جهانی شروع شد.

اسفند ماه سال 96 شرکت فضایی اسپیس ایکس(SpaceX) اولین ماهواره های اینترنتی خود موسوم به استارلینک را در مدار زمین قرار داد. شرکت فضایی اسپیس ایکس در آن موقع گفت که میخواهد با ارسال هزاران ماهواره به مدار زمین، اینترنت را در سراسر جهان در دسترس قرار دهد و در این راستا نیز با پرتاب یک جفت ماهواره، ماموریت خود را شروع نموده است. کمیسیون ارتباطات فدرال آمریکا(FCC) نیز به طور رسمی تصویب کرد که اسپیس ایکس، 4425 ماهواره را برای انجام این مهم به فضا پرتاب کند. وی در سال 2017 میلادی برنامه 10 میلیارد دلاری استارلینک را به عنوان یک سیستم پهنای باند ارزان قیمت که می تواند دسترسی به اینترنت را در سراسر جهان فراهم کند، به ثبت رساند. ماسک باید حداقل 400 ماهواره را در مدار زمین قرار می داد تا بتواند حداقل پوشش اینترنت را ایجاد کند و برای پوشش متوسط جهانی باید حداقل 800 ماهواره به فضا می فرستاد. این شرکت تا 14 دی ماه سال جاری طی 17 سری پرتاب در مجموع 960 ماهواره استارلینک به مدار فرستاده است. اسپیس ایکس هر ماه 70 میلیون دلار صرف ساخت 120 ماهواره استارلینک می نماید. سال گذشته میلادی شرکت فضایی خصوصی اسپیس ایکس طرحی را برای تصویب به کمیسیون ارتباطات فدرال ارائه کرد که طی آن ماهیانه 120 ماهواره برای تحقق برنامه استارلینک(Starlink) و فراهم کردن پوشش اینترنت در سراسر جهان می سازد که میلیون ها دلار هزینه در بر دارد. شرکت اسپیس ایکس در یک ارائه نظارتی به کمیسیون ارتباطات فدرال(FCC) در تاریخ 31 ژوئیه، میزان سرمایه گذاری شرکت در این پروژه، ساخت ترمینال کاربری آینده و همچنین قابلیت های فراوری خود را شرح داده است اسپیس ایکس در این مأموریت بزرگترین صورت فلکی ماهواره ای را که تا به امروز جهان به خود دیده، ایجاد نموده است. از اطلاعات ارائه شده به FCC معین شده است که اسپیس ایکس هر ماه 120 ماهواره در کارخانه ردموند در واشنگتن می سازد. همچنین گویا این شرکت ماهیانه بیش از 70 میلیون دلار صرف توسعه و فراوری هزاران ترمینال کاربری می نماید. کارخانه ردموند دارای حدود 14 هزار متر مربع فضای کار است که یک سوم آن به مونتاژ ماهواره ها اختصاص یافته است. طبق محاسبات، این بدان معنی است که اسپیس ایکس می تواند ظرف 3 سال با ساخت 4400 ماهواره فاز اول برنامه خود را محقق کند. اما برای رسیدن به فاز دوم با حدود 12 هزار ماهواره و به دنبال آن فاز سوم با حدود 40 هزار ماهواره، اسپیس ایکس احتیاج به ادامه فعالیت خود دارد.

رقبای ایلان ماسک در این جهت

البته لازم به ذکر است که شرکت اسپیس ایکس باید برای انجام کامل این پروژه عجله کند زیرا رقیب آن یعنی شرکت آمازون هم میخواهد ماهواره های پهنای باند راه اندازی کند. چندی پیش کمیسیون فدرال ارتباطات آمریکا مجوز پرتاب و استقرار ماهواره های اینترنتی شرکت آمازون موسوم به پروژه کوئیپر را که جف بزوس به عنوان ثروتمندترین فرد جهان 10 میلیارد دلار روی آن سرمایه گذاری می نماید، صادر کرد تا تنور رقابت ایلان ماسک و این کارآفرین میلیاردر گرم تر از قبل گردد. آمازون چند ماه پس از معرفی این پروژه در ماه ژوئیه 2019 از FCC درخواست کرد تا مجوز پرتاب هزاران ماهواره به مدار زیرین زمین را صادر کند. هدف پروژه کوئیپر مانند پروژه استارلینک شرکت اسپیس ایکس، ارائه خدمات پهنای باند ماهواره ای در سراسر زمین است. آمازون امیدوار است با این پروژه به گسترش دسترسی به اینترنت برای خانوارها و مشاغل در مناطق دور افتاده در سراسر ایالات متحده و سراسر جهان یاری کند. این شرکت در نظر دارد بیش از 10 میلیارد دلار برای این پروژه که در پنج مرحله مستقر خواهد شد، سرمایه گذاری کند. طبق مجوز FCC، آمازون باید تا سال 2026 نیمی از ماهواره های کوئیپر را در مدار زمین مستقر کند و کار استقرار تمام آنها نیز باید تا 30 ژوئیه 2029 تمام شده باشد.

شرکت وان وب نیز یکی از چندین شرکتی است که روی پروژه برقراری اینترنت از فضا کار می نماید و برای این پروژه، مجموعه ماهواره هایی را به کار می گیرد تا اتصال اینترنتی را روی زمین برقرار کند. این شرکت در نظر دارد تا مجموعه ای از 650 ماهواره را به فضا بفرستد تا پوشش اینترنتی را در ناحیه شمالگان برقرار کند. وان وب تا به امروز 74 ماهواره را برای این پروژه به فضا پرتاب نموده است. دولت انگلستان نیز به تازگی اعلام نموده که در نظر دارد تا مبلغ 500 میلیون دلار روی پروژه شرکت وان وب(OneWeb) که در حوزه اکتشافات فضایی فعال است، سرمایه گذاری کند. شرکت بهارتی اینترپرایز(Bharti Enterprises) نیز که در زمینه مخابرات فعالیت دارد، 500 میلیون دلار سرمایه به این پروژه اختصاص خواهد داد.

پرتاب های ماهواره های استارلینک

سایت خبری سی نت روز گذشته خبری منتشر کرد و در آن نوشت: قرار است دو موشک فالکون 9، ده ها ماهواره جدید استارلینک را به مدار بفرستند. ماموریت جدید استارلینک قرار است چهارشنبه سوم فوریه 2021 ساعت 2:57 بامداد به وقت منطقه زمانی اقیانوس آرام(ساعت 14:27 به وقت تهران) از مرکز فضایی کندی پرتاب گردد. شرکت اسپیس ایکس روز گذشته در حساب کاربری خود در توئیتر نوشت: به دلیل شرایط جوی نامساعد پرتاب استارلینک زودتر از چهارشنبه 3 فوریه انجام نخواهد شد. این هجدهمین پرتاب ماهواره های اینترنتی استارلینک خواهد بود و پرتاب نوزدهم نیز قرار است کمتر از 24 ساعت بعد از این پرتاب و از ایستگاه نیروی فضایی کیپ کاناورال انجام گردد. اسپیس ایکس مدت هاست در کوشش است تا سرعت پرتاب خود را افزایش دهد. ماسک گفته است که دوست دارد موشک هایش طی 24 ساعت فرود آمده و برای پرتاب دیگر آماده شوند. در ماه ژانویه سال 2021 اسپیس ایکس با ارسال هفدهمین دسته از ماهواره های پروژه استارلینک به مدار زمین، رکورد جدیدی برای استفاده مجدد از موشک فالکون 9 ثبت کرد. موشک فالکون طی این پرواز 60 ماهواره جدید برنامه اینترنت ماهواره ای استارلینک را به مدار نزدیک زمین رساند. در این پرتاب نیز همچون پروازهای مداری پیشین فالکون 9، مرحله اول بوستر موشک لحظاتی پس از پرتاب، طی فرودی روی سکوی فرود اسپیس ایکس در اقیانوس اطلس نشست. هفته گذشته نیز شرکت فضایی خصوصی اسپیس ایکس در جدیدترین پرواز فضایی خود با ارسال همزمان 143 ماهواره به مدار زمین پیروز به ثبت یک رکورد دیگر برای خود شد، ضمن اینکه این ماموریت همچنین اولین مأموریت اشتراکی این شرکت بود. این اولین ماموریت اشتراکی اسپیس ایکس تحت برنامه اسمال ست رایدشر(SmallSat Rideshare) بود. این پروژه به اسپیس ایکس یاری می نماید تا تحویل تاسواره ها و سایر فضاپیماهای کوچک را برای مشتریانی که ممکن است غیر از شرکت در یک پرتاب اشتراکی، هزینه انجام یک پرتاب مستقل را نداشته باشند، عملی گردد.

شکایت ستاره شناسان از پروژه استارلینک

سال گذشته گروهی از ستاره شناسان در نامه ای، خواهان توقف پروژه استارلینک و اقدام قانونی علیه آن شدند. گروهی از ستاره شناسان خواهان اقدام قانونی برای توقف پرتاب بسیاری از ماهواره هایی شده اند که برای برقراری اینترنت با سرعت بالا در سراسر جهان طراحی می شوند. خواسته ستاره شناسان این است که پرتاب این ماهواره ها تا زمانی که تاثیر آنها بر آسمان شب قابل ارزیابی باشد، متوقف گردد. ماهواره های استارلینک، خطوط روشن بسیاری را در تصاویر فضایی به جا می گذارند و می توانند تصویر ثبت شده از آسمان را برای عموم مردم و ستاره شناسان تغییر دهند. این گروه از ستاره شناسان معتقدند که برای متوقف کردن این ماهواره ها باید پرونده ای به دیوان بین المللی دادگستری(ICJ) برود تا این موضوع مطرح گردد که آسمان شب، یک حق مشترک انسانی است. در نامه اعتراضی این ستاره شناسان آمده است: ضرر پرتاب این ماهواره ها، آسیب رساندن به میراث فرهنگی ما، آسمان شب و همچنین آسیب های مالی است. یکی دیگر از درخواست های ستاره شناسان، این است که پرونده ای علیه کمیسیون فدرال ارتباطات(FCC) آمریکا به خاطر دادن مجوز به پروژه استارلینک تشکیل گردد. در ادامه این نامه آمده است: درخواست ما این است که قطعنامه های مشروط و محدود به عنوان قوانین مشترک بین المللی به تصویب برسد.

کمیسیون فدرال ارتباطات در بیانیه ای، هرگونه ادعا در خصوص نقض قوانین محیطی را رد کرد و تایید پروژه استارلینک را کاملا قانونی دانست. اسپیس ایکس در این راستا کوشش کرد تا با اقداماتی مانند ارائه ماهواره های سیاه رنگ، این گونه نگرانی ها را تا حدودی تسکین ببخشد. ایلان ماسک در یک توئیت قول داد که قصد ندارد مانع اکتشافات جدید گردد و یا ماهیت آسمان شب را تغییر دهد. اعلام تصمیم اسپیس ایکس برای سیاه کردن ماهواره ها، با تعجب و واکنش متخصصان روبرو شد. جورجیو ساوینی(Giorgio Savini)، مدیر رصدخانه دانشگاه لندن(UCL Observatory) گفت: تصمیم برای سیاه کردن یک ماهواره، کاری نیست که بتوان آن را به سادگی انجام داد. یکی از بزرگترین مسائل سیاه کردن ماهواره، تنظیم گرما است. رنگ سیاه، گرمای خورشید را جذب می نماید و دمای ماهواره را بالا می برد. سپس ماهواره با ورود به سایه زمین، خنک می گردد. این تغییر دما در فضا، شرایط خوب و مطلوبی نخواهد بود. اما با وجود همه این صحبت ها، پرتاب ماهواره ها همچنان ادامه دارد.

اینترنت استارلینک تا به امروز به کدام کشورها رسیده است؟

حدود دو ماه پیش شرکت فضایی اسپیس ایکس گفت با توجه به اینکه سرویس اینترنت ماهواره ای استارلینک(Starlink) از مقامات کانادایی تأییدیه گرفته است، به زودی می تواند این اینترنت ماهواره ای را به شهروندان کانادایی ارائه دهد. رگولاتورهای این کشور به ویژه بخش نوآوری، علوم و توسعه مالی درخواست این شرکت را برای تأیید نظارتی تأیید نموده اند که به اسپیس ایکس اجازه می دهد دسترسی به شبکه اینترنت پرسرعت ارائه شده توسط صورت فلکی ماهواره ای استارلینک را ارائه دهد. آزمایشات بتای این سرویس تنها چند روز پیش، پس از ارسال رایانامه های اسپیس ایکس به افرادی که قبلاً برای ثبت نام در آن اقدام نموده بودند و برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص آن شروع شد. این سرویس در ایالات متحده ماهانه 99 دلار برای کاربران هزینه اشتراک دارد، البته هزینه پیش پرداخت 499 دلاری برای بسته سخت افزاری مورد احتیاج برای دسترسی به شبکه اینترنت استارلینک را نیز باید در نظر گرفت. اسپیس ایکس برنامه بتا را Better than Nothing Beta نامیده است که به معنای بتا بهتر از هیچی است تا انتظارات مردم را کاهش دهد. این شرکت در رایانامه ارسالی خود شرح داده است که این سرویس در ابتدا از عملکرد متناقض و دوره های کوتاه و بدون اتصال رنج خواهد برد. با این حال آزمایش نمایندگان اولیه با سرعت بارگیری بیش از 100 مگابیت بر ثانیه را به اشتراک گذاشته اند. اسپیس ایکس همواره در نظر داشت مناطق روستایی کانادا را به فهرست اولین مکان هایی که میخواهد دسترسی بتا را ارائه دهد، وارد کند. با این حال اکنون فقط می تواند این سرویس را به تعداد محدودی از این مکان ها برساند، زیرا هنوز ایستگاه های زمینی این شرکت در کانادا احتیاج به تأییدیه دارند. این بدان معنی است که برنامه بتا در ابتدا در مناطقی که تحت پوشش ایستگاه های زمینی ایالات متحده هستند، در دسترس خواهد بود.ایلان ماسک گفته است که اسپیس ایکس در کوشش است تا استارلینک را به طور گسترده تری در دسترس قرار دهد تا در نهایت در سرانجام سال آینده به پوشش کامل جهانی دست یابد.

ماه گذشته نیز اعلام شد اینترنت استارلینک به انگلیس نیز رسیده است. اکنون به نظر می رسد که کوشش این شرکت به ثمر نشسته است، چرا که سرویس اینترنت استارلینک در حال حاضر برای مشتریان منتخب در انگلیس در دسترس قرار گرفته است.این سرویس تا به امروز برای بعضی از ساکنان کانادا و شمال ایالات متحده در دسترس قرار گرفته بود. هدف از ارائه اینترنت استارلینک ایجاد اتصال به آن دسته از مناطق دور افتاده و دوردست است که در غیر این صورت امکان اتصال به اینترنت را ندارند.،ایسنا