بازی هایی که شادی را به خانه می آورند - اخبار مشروح

جهت دریافت خدمات قیمت درب ضد سرقت فلزی ایرانی با گروه ساختمانی آبان در ارتباط باشید. گروه آبان ارائه دهنده بهترین درب ضد سرقت ایرانی و خارجی میباشد.

در این روزهایی که کرونا در خیابان ها و پیاده روها در کمین است و مردم اغلب وقت خود را در خانه می گذرانند، استفاده از گوشی های همراه، کامپیوتر، تلوزیون و در نهایت شبکه های اجتماعی و اینترنت افزایش یافته و به عنوان وسیله سرگرمی و پرکردن اوقات فراغت در خانه استفاده می گردد.

اما این روزها بهترین فرصت است تا به دور از دنیای مجازی، لحظه های شاد و خاطرات لذت بخشی را با خانواده خود رقم بزنید. همان طوری که در گذشته، مردم به دور از امکانات و تکنولوژی در بین خانواده و فامیل ها، با انجام بازی های بومی، اوقات خود را پر می کردند اکنون نیز انجام بازی با اعضای دیگر خانواده، بهترین راه سرگرمی و پرکردن اوقات در خانه است تا با تزریق شادی و نشاط به خانه، روابط بین اعضا نیز از این طریق تقویت یابد.

به گزارش خبرنگاران، بازی های بومی و محلی هر منطقه ای در دنیا برگرفته از فرهنگ و نگرش جامعه شناسی گذشتگان آن محل است. خطه آذربایجان نیز بازی های سنتی مربوط به خود را دارد که شاید بعضی از آن ها به مرور زمان از یاد رفته و فراموش شده است.

یک بازی در درون خود جنبه های مختلف جسمی و روانی را گرد آورده و دارای ویژگی های اسطوره ای و روانی است. به طوری که مشخص نقش هایی چون گرگ، گوسفند، چوپان، استاد و ... همراه با شعرهای ساده و آهنگین، نشان از بار معنایی خاص این بازی ها است.

آشیق آشیق

آشیق در زبان عامیانه به تکه استخوان گرد گاو گفته می گردد که شبیه تیله است. این بازی نیز نوعی بازی بچگانه همانند تیله بازی است با این تفاوت که آشیق را با دست پرتاپ می نمایند تا به آشیق های دیگر بخورد ولی در تیله بازی، تیله را در روی زمین می غلتانند.

آشیق قوز

نوعی بازی به یاری آشیق و گردو است. می توان به جای آشیق و گردو از توپ و یا هروسیله گرد دیگری نیز استفاده کرد. در این بازی ابتدا دایره ای روی زمین می کشند و هر بازیکن یک گردو بر روی خط وسط می گذارد به طوری که گردوها به صورت یک ردیف در وسط دایره چیده می شوند. بازیکن اول پا را بیرون دایره گذاشته و با آشیق خود، گردو را می زند. هر چقدر گردو که از دایره خارج گردد مال آن بازیکن خواهد بود اما اگر نتواند گردوها را بزند، بازیکن دیگری ادامه خواهد داد.

آد شهرت (اسم شهرت)

اسم شهرت، از معروف ترین بازی ها است که با یاری کاغذ و اتوماتیک می توان اطلاعات عمومی اعضای خانواده خود را محک زد.

آیاق جیزیغی

این بازی همان بازی لی لی است. در این بازی، به یاری گچ، پنج خانه روی زمین می کشند و با پا، تکه سنگی را لی لی کنان از خانه ای به خانه دیگر می برند.

اتگه داش قویدی

نام این بازی به معنای سنگ را بر آستین گذاشتن است. در ابن بازی، بازیکنان یک نفر را به عنوان استاد انتخاب می نمایند و خود روی زمین می نشیند. استاد یکی از آن ها را به عنوان شاگرد برمی گزیند و سپس آغاز می نماید به گشتن و وانمود می نماید که سنگ را در دامن یکی از بازیکنان گذاشته است. سپس از شاگردش می پرسد که سنگ نزد کیست؟ شاگرد حدس خود را می گوید. اگر حدس او درست باشد جای استاد را می گیرد وگرنه می نشیند و کس دیگری به عنوان شاگرد مشخص شده به بازی ادامه می دهند.

ال اله دوگمه جه له

نام این بازی به معنایی دست به دست، دکمه سوراخ کردن بوده و محبوب ترین بازی بچه های آذری زبان است. در این بازی، چند کودک دست های خود را گرفته و حلقه می زنند و بعد شعر ال اله دوگمه جه له، بابام گئدیب باشماق آلا، بیر جوت منه، بیر جوت سنه، پیس را می خوانند و در پایان باهم می نشینند. کسی که حواسش جمع نباشد و ایستاده باشد، از بازی بیرون می رود. در دور بعدی به جای باشماق چیزهای دیگری چون جوراب و ... می گویند.

اوچ دوز

نوعی بازی دونفره است که بر روی زمین چهار خانه چسبیده به هم می کشند و هر کدام از بازیکنان سه سنگریزه دارند. به نوبت سنگریزه را در تقاطع خطوط گذاشته و می کوشند تا سه سنگریزه آن ها در یک ردیف باشد در عین حال از پیش آمدن این حالت برای حریف نیز جلوگیری می نمایند. اگر یکی از بازیکنان پیروز به این کار گردد یکی از سنگریزه های حریف را برمی دارد و کنار می گذارد. زمانی که سنگ ریزه ها چیده شد و هیچ کدام پیروز به چیدمان سنگ ریزه در یک ردیف نبودند. بازی وارد مرحله دوم می گردد. در این مرحله هر یک از بازیکنان سنگریزه خود را یک خانه می تواند جابجا کند.

بئش داش

نام این بازی به معنای پنج سنگ یا همان بازی یه قل دو قل است. این بازی در گذشته بیشتر در بین دختران با پنج قلوه سنگ انجام می گرفت به طوری که پنج سنگ مناسب به اندازه یک حبه قند یا فندق را انتخاب نموده و قرعه کشی انجام می دهند و به ترتیب قرعه، اولین فرد بازی را آغاز می نماید

در مرحله اول، سنگ ها را به زمین می اندازد و سپس یکی از آن ها را برداشته و با بالا انداختن آن، یک به یک سنگ های روی زمین را برمی دارد سپس بلافاصله سنگ پرتاب شده به طرف آسمان را می گیرد. اگر پیروز شد تمام سنگ ها را بگیرد و حتی یک قطعه نیز به زمین نیافتد بازی را ادامه می دهد وگرنه کار را به نفر بعدی واگذار می نماید.

در مرحله دوم، تعداد چهار سنگ را به زمین می اندازد و بعد همانند مرحله قبل اما این بار دوتا دوتا برمی دارد.

در مرحله سوم نیز چهار سنگ را انداخته و سه سنگ را یکجا و یکی را به تنهایی برمی دارد و در مرحله چهارم نیز چهار سنگ را بر روی زمین انداخته و همگی را باهم برمی دارد.

در مرحله پنجم که قیخلاما نام دارد، جای سنگ ها را با حرکت انگشتان عوض نموده و دوتا دوتا برمی دارد. در مرحله ششم که یاغیش نام دارد، چهار سنگ را ردیف نموده و یک سنگ را در دست نگه می دارد و به سایر بازیکنان می گوید: شاه سنگ را برگزینند. در حین بازی نباید به این سنگ دست یا سنگ دیگری برخورد کند. در یک سمت بازیگر دست چپ خود را به صورت دروازهه قرار می دهد و در سمت دیگر، سنگ ها را می اندازد و با دست راست آن ها را به طرف دروازه می زند. اگر پیروز گردد تمام سنگ ها را بدون برخورد با شاه سنگ به دروازه وارد کند، بازی تمام شده و برنده معرفی می گردد.

پول چوندرمه

نام این بازی به معنای، برگرداندن پول است. نوعی بازی با سکه است که در آن، بازیکنان هر کدام به طور مساوی تعدادی سکه را بر زمین می گذارند و کدام با سکه خود می کوشند تا با زدن بر روی آن سکه های دیگر، آن ها را برگرداند. هرچند سکه که برگردد نصیب آن بازیکن می گردد.

پیشیک یولو

نام این بازی به معنای راستا گربه یا راه فرار و یا همان بازی موش و گربه است. در این بازی، با توافق دو بازیکن یکی از آن ها، موش و دیگری گربه می گردد. جایی را انتخاب می نمایند که فقط یک راهرو داشته باشد. گربه راه را می بندد. موش در این حین به گربه می گوید: پیشیک قارداش منه پیشیک یولو وئر (برادر گربه، به من راه فرار بده). گربه راه باریکی به موش می دهد اما گوش به زنگ است تا موش عبور نموده او را بگیرد. اگر پیروز گردد موش را پس از عبور بگیرد دوباره بازی به همین شکل تکرار می گردد اما اگر موش فرار کرد و دست گربه به او رسید جای موش و گربه با هم عوض می گردد.

چوله چیخما

نام این بازی به معنای بیرون نرو یا همان بازی کبدی است. در این بازی دسته جمعی، یک مکان امن به نام ابه در نظر می گیرند. گروه اول در ابه و گروه دوم در خارج آن قرار می گیرند. یکی از افراد گروه اول با دو از ابه خارج می گردد. نفرات گروه دوم سعی می نمایند تا او را بگیرند و او سعی دارد تا به عقب بازگردد. اگر پیروز گردد امتیاز می گیرد ولی اگر او را بگیرند یک امتیاز به گروه مقابل تعلق می گیرد.

قول توتما

نام این بازی به معنای دریافت بازو یا همان مچ اندازی است. در این بازی، دو بازیکن روبروی هم می ایستند یا می نشینند و دو دست خود را در هم گره می اندازند و قرار می گذارند که چه مقدار از دست حریف را باید به زمین برسانند تا برنده شوند. آن گاه هر بازیکن کوشش می نماید تا دست بازیکن حریف را به همان میزان مشخص شده به زمین برساند.

قوناق باجی

نام این بازی به معنای خواهر مهمان یا همان خاله بازی است. در این بازی، بچه ها به یاری بالش، چادر، زیرانداز و ... یک خانه درست می نمایند. سپس در عالم بچگانه خود، زندگی خانوادگی را با عروسک ها و یا با دوستان و خانواده خود بازی می نمایند.

قوووالا قاچدی

نام این بازی به معنای دنبال کن، فرار کرد است. یک بازیکن دوستش را دنبال می نماید اگر بتواند او بگیرد، بازیکن دومی، اولی را دنبال خواهد نمود.

کباب کباب

دو بازیکن روبروی هم می نشینند یکی از آنها دست های خود را پیش می آورد و بازیکن دیگر دست هایش را روی دست های او می گذارد. کسی که کباب پز است یعنی دسته هایش در زیر واقع شده است باید با سرعت دستش را از زیر کباب بکشد و محکم روی کباب بکوبد. اگر پیروز نگردد جای کباب پز با کباب عوض می گردد و بازی ادامه می یابد

گول گول

یا همان بازی گل یا پوچ است. در این بازی چیزی همانند لوبیا یا نخود را به عنوان گل در نظر گرفته و طرف مقابل، آن را در یک دست قایم می نماید و دستانش را مشت نموده و جلو می آورد. حریف با حدس و گمان، گلی را که قایم شده پیدا می نماید.

گیزلن پانچ

یا همان بازی قایم باشک است. در این بازی، تعداد نفرات گردهم آمده و ابتدا یک نفر را انتخاب می نمایند تا چشم هایش را بسته و رو به دیوار بایستید و جایی را نگاه نکند. سپس بقیه نفرات، آرام و بی صدا خود را در نقاطی دور از دید فردی که چشمانش را بسته، پنهان می نمایند. سپس آن فرد، چشمان خود را باز نموده و به اطراف سرک می کشد و به محض رویت نفرات سریع به صندلی خود بازگشته و زودتر از آنان دست خود را به دیوار می زند و می گوید: شوبه، سنی گوردوم.

بازی های قدیمی، یادآور خاطرات بچگانه پدران و مادران است در زمان هایی که دنیای زیبای بچه ها در کوچه ها و میدان بازی می گذشت. وقتی که در کنار تحرک ذهنی، جسم نیز به تکاپو می افتاد و بچه ها این گونه پرورش می یافتند.

منبع: کتاب بازی های محلی آذربایجان اثر پرویز زارع شاهمرسی